Terugblik op het TopCare-symposium

Op de website van TopCare (https://www.topcare.nl) stond een terugblik op de Praktijk- en Wetenschapsdag van TopCare op 26 maart 2019 op de locatie van Vivium Naarderheem in Naarden. Roland van Peppen hield daar namens Studio GRZ een presentatie over ‘Revalidatieklimaat in de geriatrische revalidatie’ gebaseerd op ervaringen van inmiddels 28 GRZ-teams die de cursus ‘DOE HET ZELF, revalidatieklimaat in de GRZ’ hebben gevolgd. Deze cursus is een samenwerkingsverband tussen GERION & STUDIO GRZ en wordt in februari 2020 weer aangeboden. Interesse? Stuur ons een e-mail.

Revalideren gaat het best in een ‘uitdagend revalidatieklimaat’ 
09 mei 2019 

Mensen die revalideren zijn gebaat bij een omgeving die uitdagend is, dus beweging en activiteit stimuleert. Dat blijkt uit verschillende onderzoeken, vertellen Lian Tijsen en Roland van Peppen op de praktijk- en wetenschapsmiddag van Topcare op 26 maart. Beide sprekers beschrijven hoe zo’n omgeving eruit zou kunnen zien.

In 2011 schreef projectleider Marieke Terwel het boek Alles is revalidatie. Hierin beschrijft ze een “Therapeutisch Klimaat” dat revalidatieteams kan helpen om hun patiënten zo optimaal mogelijk te behandelen. ‘Dat boek had veel invloed op de ontwikkeling van het therapeutisch klimaat op afdelingen’, vertelt onderzoeker Lian Tijsen op de praktijk- en wetenschapsmiddag. ‘Maar Terwel legt in haar boek sterk de nadruk op de therapeuten, en de vraag is of dat terecht is. Zij zijn immers niet het belangrijkste onderdeel van de revalidatie-omgeving.’

Meer activiteit
Tijsen, verbonden aan RSZK Zorgprofessionals, de Zorgboog en het LUMC, geeft de deelnemers aan de praktijk- en wetenschapmiddag een overzicht van haar onderzoek, dat zich richt op de vraag wat het optimale klimaat voor revalidatie is. ‘In plaats van “therapeutisch klimaat” kun je het beter hebben over een “actieve” of “uitdagende” revalidatie-omgeving. Want hoe actiever iemand is tijdens de revalidatieperiode, des te beter hij of zij herstelt’, vertelt Lian. Ook trainer Roland van Peppen, partner bij Studio GRZ, stelt dat we beter kunnen spreken over “revalidatieklimaat” in plaats van “therapeutisch klimaat”.

‘Dat klimaat gaat immers niet alleen om wat er gebeurt in de kamers van de therapeuten’, zegt Roland. ‘Het belang van verpleging en verzorging wordt vaak onderschat. De vraag die we ons moeten stellen is: in wat voor omgeving laten we onze patiënten het beste revalideren? Hoe zorgen we dat ze in staat zijn hun leven thuis weer op te pakken?’ Lian: ‘De meeste revalidanten zijn helemaal niet zo actief tijdens het revalidatietraject. Vaak zijn ze veel alleen en hebben ze weinig sociale contacten. Als we ze willen stimuleren tot meer activiteiten, hoe richten we het revalidatieklimaat dan het beste in?’

Prikkelvol
‘Vaak zien zorgcentra er nogal steriel uit’, vertelt Roland. ‘Maar inmiddels is aangetoond dat een activerende omgeving mensen veel meer in beweging brengt. Breng bijvoorbeeld wat kleur aan op de muren, hang kunst op. Zet fitnessapparaten niet in een aparte ruimte, maar in de gang.’ Lian: ‘Een prikkelvolle omgeving helpt bij het revalideren. Boeken, muziek, spelletjes. En zorg dat mensen gezamenlijk kunnen eten, sociaal contact met elkaar hebben.’

Ook groepstherapie kan helpen bij het revalideren’, vervolgt Lian. ‘Deze vorm van therapie kan meerdere doelen hebben: denk aan gespreksgroepen, maar – grappig genoeg – ook aan aankleedtaken. Dat zorgt voor lotgenotencontact en versterkt daarmee het vertrouwen en de zelfstandigheid. Bovendien is er op deze manier veel mogelijk met minder personeel.’

Eigen regie
Daarnaast is het heel belangrijk dat patiënten zoveel mogelijk eigen regie kunnen houden. Roland: ‘Op dit vlak is er nog veel te winnen. Bedenk als zorgprofessional: “Voor wie ben ik hier? Heeft de patiënt nog steeds dezelfde hulpvraag?”. Je hebt een houding nodig die de patiënt stimuleert. De GRZ bestaat nog niet zo lang, en veel mensen die hierin werkzaam zijn, werkten vroeger in de langdurige zorg. Dat is iets heel anders dan revalidatie.’

Bijvoorbeeld dat revalidanten zelf aanschuiven bij het teamoverleg. Roland: ‘Dat gebeurt in de ambulante zorg al wel vaak. Als verzorgende moet je eigenlijk steeds je handen op je rug houden: niet vanzelfsprekend de deur voor iemand open houden, of een pak hagelslag openmaken tijdens de lunch. Zelfs de term “verzorgende” dekt de lading niet. Misschien kunnen we het beter hebben over “revalidatiecoach”.

Teamdynamiek
Tenslotte benadrukken de sprekers het belang van een goede groepsdynamiek in het zorgteam. ‘We kennen mono-, multi- en interdisciplinaire samenwerking’, stelt Lian. ‘Voeg daar ook transdisciplinair samenwerken aan toe. Dat betekent dat ook patiënt en mantelzorger onderdeel zijn van het team bij de revalidatie. De grenzen vervagen en álle teamleden zijn ieder vanuit een eigen rol verantwoordelijk voor het behalen van de doelen van de patiënt. Niet alleen de therapeuten. Dat vraagt om goede communicatie.’

‘Straal je teamdoelen ook uit naar de buitenwereld’, voegt Roland hieraan toe. ‘Weet wat je visie is en bedenk hoe je wilt dat de buitenwereld je ziet.’ Lian: ‘Een goed werkend team is ontzettend belangrijk. Ook mantelzorgers moeten hierin niet vergeten worden. Zij zijn een heel belangrijke factor in de revalidatie: door hen kan de patiënt eerder naar huis. Zorg dus dat ze betrokken zijn, maar ook dat er niet teveel last op hun schouders komt.’

Bron: https://www.topcare.nl/actueel/actueel/revalideren-gaat-het-best-in-een-uitdagend-revalidatieklimaat